Γιατί με απάτησες? (μέρος β)

Είναι η απιστία αποτέλεσμα μιας τυχαίας σεξουαλικής έλξης όπως πιστεύει ο περισσότερος κόσμος ή κρύβει κάποιο βαθύτερο μήνυμα?

Η απιστία υπάρχει από γεννέσεως κόσμου και πιο συγκεκριμένα από τότε που ο κόσμος είναι όπως τον ξέρουμε λίγο-πολύ δηλαδή οργανωμένος σε κοινωνίες, με τον θεσμό του γάμου να αποτελεί θεμέλιο λίθο. Αρχικά, ο γάμος ήταν μια καθαρά οικονομική συμφωνία και η απιστία αποτελούσε κίνδυνο για την ομαλή λειτουργία του. Η επιλογή του συντρόφου γινόταν αποκλειστικά από τους γονείς και στις περισσότερες περιπτώσεις, ο έρωτας μεταξύ των συζύγων δεν ερχόταν ποτέ. Ήταν λοιπόν σχεδόν αυτονόητο ότι οι σύζυγοι θα ερχόταν κάποια στιγμή αντιμέτωποι με την απιστία του ενός ή ακόμη και των δύο.

Στις μέρες μας όμως είναι πια μια ρομαντική υπόθεση μεταξύ δυο ερωτευμένων ατόμων. Το παράδοξο είναι ότι παρόλο που παντρευόμαστε ή έστω σχετιζόμαστε ελεύθερα, πάλι επικρατεί η απιστία. Τα ποσοστά αυτών που απατούν διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή ανά τον πλανήτη καθώς ο ορισμός για το τι είναι τελικά η απιστία αλλάζει ανάλογα με τη θρησκεία, την κουλτούρα κλπ. Για τη δυτική κοινωνία π.χ. αποτελεί ερώτημα προς διερεύνηση αν τελικά το sexting (η ανταλλαγή δλδ μηνυμάτων σεξουαλικού περιεχομένου), η παρακολούθηση πορνογραφικού υλικού ή η εγγραφή σε ιντερνετικές σελίδες γνωριμιών, συνιστά απιστία ή όχι. Η απιστία λοιπόν μπορεί να εκτείνεται από επιθυμία μόνο με τη σκέψη για κάποιο ¨τρίτο¨ άτομο, μέχρι την σύναψη ολοκληρωμένου ρομαντικού δεσμού.

Γιατί όμως οι άνθρωποι απατούν, ακόμη κι όταν είναι φαινομενικά καλά μέσα στη σχέση τους?

Σύμφωνα με τον ψυχοθεραπευτή Jon Frederickson, η απιστία μπορεί να λειτουργεί για αυτόν που τη διαπράττει σαν ένας μηχανισμός άμυνας απέναντι στον πόνο που του προκαλεί η συναισθηματική εγγύτητα που αναπτύσσεται με το σύντροφό του μέσα στη σχέση.

Κάποιοι άνθρωποι έχουν υποστεί πρώιμο τραύμα κατά την πρώτη σύνδεση της ζωής τους με την μητέρα τους, ή έστω με το πρόσωπο που τους φρόντιζε. Ως αποτέλεσμα, συνδέονται έκτοτε με τους άλλους ανθρώπους με ένα ανασφαλές κι αποφευκτικό στυλ προσκόλλησης. Αυτό σημαίνει ότι τείνουν να απομακρύνονται και να αποφεύγουν την οικειότητα και τα συναισθήματα που αυτή εγείρει. Είναι λοιπόν πολύ πιθανό να αναζητήσουν την περιπέτεια μιας απιστίας που όχι μόνο θα τους απομακρύνει από το σύντροφο που τους κάνει να νιώθουν ότι απειλούνται - αφού επιζητά τη συναισθηματική εγγύτητα μαζί τους- αλλά και θα οδηγήσει στην τιμωρία τους και στην λύση του δεσμού. Οι άνθρωποι αυτοί είναι με το ένα πόδι έξω και το άλλο μέσα στη σχέση. Συνειδητά πιστεύουν ότι θέλουν τον σύντροφό τους αλλά το ασυνείδητο άγχος που τους δημιουργεί η οικειότητα μαζί τους, τους ωθεί να απιστήσουν. Στην πραγματικότητα δεν θέλουν να είναι σε καμία σχέση.

Ο συσσωρευμένος κι απωθημένος θυμός προς τον σύντροφο είναι επίσης μια εξήγηση για την απιστία. Αυτός που απιστεί εκφράζει μέσω πράξεων τα συναισθήματα του αντί να τα εκφράσει με λόγια. Ο πόνος που θα προκαλέσει στον σύντροφό του είναι το ασυνείδητο κίνητρο για να εκφράσει το θυμό του. Σκοτώνει τον έρωτα και το συναισθηματικό δέσιμο με την πράξη του αυτή. Στην πραγματικότητα όμως ενώ επιδιώκει να πληγώσει το σύντροφό του, φτάνει να αυτοτιμωρείται αφού ασυνείδητα θα φροντίσει να αποκαλυφθεί κι έτσι θα βιώσει κι ο ίδιος πόνο κι ενοχές. Ο θυμός του λοιπόν για τον σύντροφο, αντί να στραφεί προς τη σωστή κατεύθυνση δλδ. να απευθυνθεί και να εκδηλωθεί με πιο άμεσο τρόπο προς αυτόν, εκδηλώνεται με την απιστία. Εκτός από την τιμωρία του συντρόφου για τον οποίο υπάρχει θυμός, υπάρχει και αυτοτιμωρητική πλευρά. Πολλές φορές αυτός που απιστεί αφήνει ασυνείδητα σημάδια που μπορεί να οδηγήσουν στην αποκάλυψη. Αυτό γίνεται για να εκφράσει άμεσα το θυμό του αλλά και να τιμωρηθεί επιτέλους για αυτόν.

Μια τρίτη απάντηση δείχνει την απιστία ως μια άμυνα ενάντια στα γηρατειά κι άρα ενάντια στον θάνατο. Αφορά βέβαια τις απιστίες σε μεγαλύτερες ηλικίες. Η ιστορία του παντρεμένου για δεκαετίες μεσήλικα που ερωτεύεται την κοπέλα με τα μισά του χρόνια είναι πια κλασσική. Οι σύζυγοι που ζουν για πολλά χρόνια μαζί, έρχονται μεν πολύ κοντά βλέπουν όμως το σύντροφό τους πολύ ρεαλιστικά. Ξέρουν τα προτερήματα αλλά και τις αδυναμίες ο ένας του άλλου. Μπορούμε όμως να είμαστε ερωτευμένου όταν έχουμε ανακαλύψει όλες τις αδυναμίες του συντρόφου μας? Ένας ναρκισσιστής σύντροφος δεν αντέχει στην ιδέα ότι η σύντροφός του δεν τον βλέπει πια ιδανικό αλλά έχει ανακαλύψει όλα τα ελαττώματά του. Έτσι, επιλέγει να χωρίσει την πραγματικότητα δλδ την επί χρόνια συντροφό του κι επιχειρεί να συνδεθεί με την φαντασίωση που δημιουργεί σε μια γυναίκα που τον βλέπει σαν ιδανικό.

Βέβαια, η απιστία μπορεί να είναι και ένα βήμα για να εγκαταλείψει κάποιος μια τελειωμένη σχέση που δεν πάει άλλο. Ο τρόπος βέβαια που το κάνει παρατείνει το μαρτύριο του αυτοβασανισμού καθώς δε θέλει απλά να απομακρυνθεί από τη σχέση αλλά θέλει να τιμωρηθεί για αυτό.

Τα ερωτήματα που προκύπτουν σε κάθε περίπτωση απιστίας είναι πολλά και διαφορετικά. Όπως διαφορετικές είναι και οι συνθήκες κάτω από τις οποίες προκύπτει.

Τι επιδιώκει να ξεφορτωθεί αυτός που απιστεί? Γιατί θέλει ασυνείδητα να καταστρέψει τη σχέση? Γιατί να υπάρχει ανάγκη να χρησιμοποιηθεί ένα τρίτο πρόσωπο που θα το εκμεταλλευτεί ενώ δε το θέλει πραγματικά? Γιατί να θέλει κάποιος να διώξει την αγάπη του συντρόφου του και να είναι σκληρός μαζί του? Γιατί να υπάρχει η ανάγκη να τιμωρήσει κάποιος τον εαυτό του αλλά και τους άλλους?

Η διερευνηση όλων αυτών των ερωτημάτων μπορεί να γίνει πιο αποτελεσματική με τη βοβοήθεια ενός ειδικού ψυχικής υγείας

#σχεσεις #απιστια