Ο συναισθηματικός εκβιασμός

– Αν δε κάνεις αυτό που σου ζητάω, θα σε παρατήσω και τότε να δούμε τι θα κάνεις...

– Είσαι ένας εγωίσταρος που σκέφτεται μόνο τον εαυτό του και δε σε νοιάζει για μένα που είμαι τόσο αδύναμη και αβοήθητη.

– Αν δεν με βοηθήσεις, να ξέρεις αργά ή γρήγορα από το Θεό θα το βρεις...

–Είμαι πολύ απογοητευμένος απο τη συμπεριφορά σου, θα πάθω κανένα κακό και θα το έχεις κρίμα.

– Εγώ που έκανα τόσα για σένα, τί παίρνω πίσω...την αχαριστία σου και μόνο.

– Τώρα που δε θα έχεις λοιπόν καθόλου χαρτζιλίκι να δούμε αν θα μάθεις να ακούς.

Εκτός από τη σωματική και λεκτική βία, ο συναισθηματικός εκβιασμός είναι μία μορφή ψυχολογικής κακοποίησης.

Ως συναισθηματικό εκβιασμό εννοούμε την ψυχολογική χειραγώγηση που επιχειρείται π.χ. από ένα γονιό προς το παιδί του ή μεταξύ συζύγων, αδελφών, αλλά και μεταξύ πολύ στενών φίλων με τη μορφή ψυχολογικής πίεσης. Αυτός που την επιχειρεί θέλει να επιτύχει τους σκοπούς του, ενώ αυτός που την υφίσταται αναγκάζεται να υποχωρεί μπροστά στο φόβο των συνεπειών. Ο εκβιαστής απειλεί ότι αν δεν γίνει "το δικό του" θα υπάρξουν συνέπειες.

Η μάνα που δεν θέλει να φύγει από κοντά της το ενήλικο πια παιδί της προκειμένου να ικανοποιεί την ανάγκη της για παρέα και φροντίδα στα γεράματά της, επαναλαμβάνει σε κάθε ευκαιρία ότι "ξόδεψε την ζωή της" για να το μεγαλώσει οπότε κι αυτό "οφείλει" να ανταποδώσει τις θυσίες της. Το ίδιο μπορεί να επιζητεί κι ο σύζυγος που παρέχει στην γυναίκα του "όλα τα αγαθά" οπότε κι αυτή δεν πρέπει να εκφράζει κανένα παράπονο για την φυσική αλλά και συναισθηματική του απόσταση.

Οι ενοχές που δημιουργούν στους άλλους οι "συναισθηματικοί εκβιαστές" είναι και το μέσο για να επιτευχθεί ο σκοπός τους.

Μπορεί να παραστήσουν τους "μάρτυρες¨ όπως στα προηγούμενα παραδείγματα αλλά και τους "τιμωρούς". Όταν κάποιος για παράδειγμα λέει επιζητώντας τον οίκτο: " Εύχομαι να μη σου συμβεί το κακό που μου συμβαίνει γιατί μόνο τότε θα με καταλάβεις" στην πραγματικότητα εκβιάζει την βοήθειά μας και την προσοχή μας για την επίλυση του προβλήματός του. Μπορεί ακόμα και επικαλείται την δυστυχία του ή ότι μπορεί να κινδυνεύει για να μας υποχρεώσει να πράξουμε ή να νιώσουμε όπως θέλει.

"Πώς αντέχεις να με βλέπεις να υποφέρω, εγώ στη θέση σου δε θα το επέτρεπα!".

Οι απαιτήσεις και οι ανάγκες του "συναισθηματικού εκβιαστή" είναι πάνω από οτιδήποτε άλλο: Χρησιμοποιεί την ψυχολογική πίεση απειλώντας, άμεσα ή έμμεσα, ότι αν δε γίνει το δικό του θα υπάρξουν συνέπειες.

"Φέρε εσύ καλούς βαθμούς για να σε αγαπάει η μανούλα".

Μπορεί να φτάσει να απειλεί ότι θα κάνει κακό στον εαυτό του (όχι απαραίτητα σωματικό), ή να υπόσχεται διάφορα ανταλλάγματα προκειμένου να επιτύχει το σκοπό του.

Όσοι υφίστανται τον συναισθηματικό εκβιασμό αισθάνονται ανασφαλείς, ασήμαντοι και έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση. Όταν επιχειρούν να κάνουν κάτι για τον εαυτό τους νιώθουν εγωιστές και κυριεύονται από φόβο, αίσθηση υποχρέωσης και ενοχές. Νιώθουν σαν μικρά έντομα που παγιδεύτηκαν σε ένα ιστό αράχνης και είναι αδύνατο να ξεφύγουν. Είναι άνθρωποι με έντονη την ανάγκη να λειτουργούν ως "διασώστες" και φροντιστές, με αλτρουιστικά αισθήματα που φοβούνται και αποφεύγουν τη ρήξη, το θυμό και τη διαφωνία. Έχουν μεγάλη ανάγκη να τους αγαπούν, να τους αποδέχονται και να έχουν ανθρώπους γύρω τους. Γίνονται έτσι ευάλωτοι στις συναισθηματικές πιέσεις και εύκολα υπαναχωρούν με αποτέλεσμα να βάζουν πάντοτε τις ανάγκες τους σε δεύτερο πλάνο.

Δεν είναι καθόλου εύκολο για τα θύματα να απεμπλακούν από τον ιστό του συναισθηματικού εκβιασμού στον οποίο έχουν μπλεχτεί καθώς οι σχέσεις τους με τα άτομα που τον ασκούν είναι συνήθως βαθιά ριζωμένες και αντιστέκονται σθεναρά στην αλλαγή.

Καλό θα ήταν για αρχή να αναγνωρίσουν τη μορφή του εκβιασμού αλλά και τα κίνητρα της συμπεριφοράς του θύματος.¨Όταν υπάρχει ενοχή, φόβος και αίσθηση υποχρέωσης προς κάποιο άτομο μήπως είναι ώρα να μπουν τα όρια;

Τότε μόνο, κι εφόσον κρατηθούν τα όρια ο εκβιαστής θα πάρει το μήνυμα ότι το θύμα έχει τη δύναμη να πεί όχι σε κάτι που θεωρεί παράλογο. Χρειάζεται επίσης να ακούσει τον εαυτό του και να αναγνωρίσει τις προσωπικές του ανάγκες και επιθυμίες χωρίς να επηρεάζεται από το φόβο της απειλής.

Το θύμα του συναισθηματικού εκβιασμού χρειάζεται να δει τον εαυτό του από απόσταση. Να αναρωτηθεί για το ρόλο που έχει παίξει σε αυτή τη σχέση. Με μικρά βήματα κάθε φορά μπορεί να επιχειρήσει να κάνει κάποιες μικρές αλλαγές με προσωπικές επιλογές σε καθημερινή βάση ώστε να φτάσει να θυμηθεί σταδιακά πώς δεν χρειάζεται να «εξαγοράζει» την αγάπη, την προσοχή και τη συντροφιά των άλλων υποχωρώντας πάντα σε αυτό που του ζητούν.

Πηγή healingeffect.gr