Ποιος είμαι?

Ποιος είμαι άραγε? Τι θα έλεγα για το εαυτό μου? Τι ξέρω για μένα?

Ξέρω αυτά που οι άλλοι, η οικογένειά μου, οι φίλοι και οι συνεργάτες γενικά η κοινωνία ξέρει για μένα. Η θρησκεία, η εθνικότητα, η σεξουαλική ταυτότητα, ο ρόλος μου με ορίζουν. Η δουλειά μου, η θέση μου στην οικογένεια αν δηλαδή είμαι σύζυγος, αδερφός, γιός κλπ αλλά και η προσωπική κατάσταση αν είμαι ελεύθερος, παντρεμένος, σε σχέση κλπ δίνουν κάποια ‘δημογραφικά στοιχεία’. Είμαι όμως μόνο αυτά?

Αν κάποιος με ρωτούσε ποιος είμαι και μου απέκλειε τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσω αυτά τα στοιχεία για να αυτοπροσδιορισθώ, τι θα έλεγα άραγε για τον εαυτό μου? Σίγουρα θα έχω ακούσει και την γνώμη των άλλων για μένα, όλο και κάποια ‘ταμπέλα’ θα μου έχουν φορέσει με ένα στοιχείο του χαρακτήρα μου όπως το έχουν αντιληφθεί οι ίδιοι: ‘Ο Γιάννης είναι τεμπέλης, η Μαρία είναι νευρική’ κλπ. Πόσο καλά όμως γνωρίζω ποιος είμαι, εκτός από αυτά που μου είπαν για μένα οι άλλοι?

Η ενσυνειδητότητα, πιο γνωστή ως πρακτική του mindfulness είναι μια εσωτερική διαδικασία που προτρέπει να δίνει κανείς την απόλυτη προσοχή του στις σκέψεις που κάνει και να παρατηρεί τυχόν επαναλαμβανόμενα μοτίβα τους. Για παράδειγμα, κάποιος παρατηρεί και συνειδητοποιεί ότι έχει την τάση να αισθάνεται ότι οι άλλοι άνθρωποι δεν ενδιαφέρονται για το τι σκέφτεται και δε νοιάζονται να ακούσουν τη γνώμη του. Αν αναγνωρίσει λοιπόν ότι έχει αυτές τις σκέψεις και τις προλάβει πριν του προκαλέσουν άγχος, μπορεί να βοηθήσει τον εαυτό του να συνθέσει σημαντικά κομμάτια της ταυτότητάς του.

Αυτή η διαδικασία όμως είναι καλό να γίνεται χωρίς επίκριση για τον εαυτό, χωρίς αυτομομφή και αρνητικότητα. Όλοι μας έχουμε αρνητικά μοτίβα στον τρόπο που σκεφτόμαστε και την τάση να επικρίνουμε τον εαυτό μας, αν όμως τα εντοπίσουμε μπορούμε να τα μειώσουμε ή και να απαλλαγούμε για πάντα από αυτά.

Σαν άσκηση μπορεί κάποιος να καταγράφει σε ένα ‘ημερολόγιο’ τις σκέψεις που κάνει κατά τη διάρκεια μιας μέρας σχετικά με την ταυτότητά του και τον τρόπο που ορίζει τον εαυτό του. Όταν καταφέρει να προσδιορίσει και να αναγνωρίσει τον τρόπο που αντιλαμβάνεται τον εαυτό του, είναι πιο εύκολο να περιορίσει τυχόν αρνητικούς συσχετισμούς πχ. ‘έχω την τάση να βλέπω τον εαυτό μου ως ανίκανο να κάνει σταθερές σχέσεις και γιαυτό δεν θα μπορέσω ποτέ να κάνω δική μου οικογένεια κι έτσι θα είμαι δυστυχισμένος’.

Η συνδρομή ενός ειδικού ψυχικής υγείας στην διαδικασία της αυτοανακάλυψης κι αυτογνωσίας είναι πάντα εξαιρετικά βοηθητική και συντελεί στην γρηγορότερη επίτευξη του στόχου.