Δεν θα σου αρέσουν όσα πω μαμά...

Πολλοί από εμάς νοιαζόμαστε και μαχόμαστε για τα δικαιώματα πολλών "αδικημένων της ζωής". Πρόσφυγες που πνίγονται στα νερά της Μεσογείου, απολυμένοι λογω κρίσης, κακοποίση αδεσπότων ζώων και ο κατάλογος είναι ατελείωτος. Υπάρχει όμως και μια "ομάδα" με μέλη που μπορεί καν μη γνωρίζουν ότι ανήκουν σε αυτή. Είναι τα θύματα της πιο εξαρτητικής σχέσης. Αυτής της μάνας-παιδιού.

Υπάρχουμε σε δύο επίπεδα.

Με τον εαυτό μας και σε σχέση με τους άλλους, με το περιβάλλον μας.

Γεννιόμαστε ανελευθεροι, τουλάχιστον για το δευτερο επίπεδο. Από τη στιγμή που θα πάρουμε την πρώτη μας ανάσα και θα παραδοθούμε στην αγκαλιά της μανας, είμαστε άλλο ένα "στρατιωτάκι" του συνόλου. Μας εκπαιδεύουν από νωρίς να το υπηρετούμε και να το τιμούμε. Δεν γίνεται διαφορετικά. Δεν μπορούμε να υπάρξουμε μόνοι. Οπως όλα τα πλάσματα της φύσης χρειαζόμαστε χρόνο και πολλή φροντίδα για να αυτονομηθούμε. Οι καλοπροαίρετοι θα μιλούσαν εδώ για το μητρικό φίλτρο. Αυτή την εγγενή σε όλα τα πλάσματα της φύσης κινητήρια δύναμη για την προστασία της ζωής του βρέφους που ενεργοποιείται με την γέννα. Η διαφορά μας με τα υπόλοιπα ζωα της φύσης είναι ότι η αυτονόμηση δεν έρχεται για πολλούς από εμάς, ποτέ.

Από την πρώτη στιγμή που θα βιώσουμε τα συναισθήματα της ευχαριστησης (από τη λήψη τροφής) αλλά και της απογοητευσης και του θυμού από τη στέρηση αυτής (όταν δεν υπάρχει η τροφή), είμαστε παίκτες ενός παιχνιδιού εξουσίας. Κάποιος έχει τη δύναμη, κάποιος μπορεί να αποφασίσει αν θα ζήσουμε ή αν θα πεθάνουμε, είμαστε ανήμποροι και πρέπει να συμμορφωθούμε. Αυτός ο κάποιος είναι ο εκαστοτε φροντιστής του βρέφους, η μητέρα στις πιο πολλες περιπτώσεις.Η ίδια είναι πολύ πιθανό να βιώνει την σχέση αυτή με μια μεγαλομανία που προέρχεται από της εξουσία που της δίνει "η θέση". Ένα πιθανό δικό της βίωμα στη σχέση με τη δική της μητέρα μπορεί να την έφερε σε απόγνωση και να πυροδότησε το δικό της αίσθημα κινδύνου κι ανασφάλειας. Μπορεί να υπάρχει μια προσκόλληση σε κάποιο από τα στάδια ανάπτυξης όπως τα περιέγραψε ο Φροιντ. Δε θα σταθω στο πως αναπτύχθηκε η εκάστοτε ψυχοπαθολογία της μητέρας. Η γέννηση όμως του δικού της παιδιού μπορεί να πυροδοτήσει καποιες συμπεριφορές και στάσεις της που θα παραπέμπουν στο παιχνίδι εξουσίας που ανέφερα πιο πάνω.

Η μάνα αυτή συχνά θα πεί μεταξύ σοβαρού κι αστείου "Αχ, γιατί να μεγαλώνουν τα παιδιά μου...τι καλά τα είχα μικρά!". Δεν μπορεί να αντιμετωπίσει την αυτονομία που έχουν σαν ενήλικες, χρειάζεται να τους έχει υπό έλεγχο, να ενισχύει την ανησυχία τους και την ανασφάλειά τους ότι δεν θα τα καταφέρουν χωρίς αυτήν.

Αντίθετα, η μητέρα που έχει βιώσει μια ομαλή αυτονόμηση και έχει εισπράξει την αποδοχή της δικής της μητέρας ωστε να αναπτύξει τα συναισθήματα αυτοπεποίθησης κι ασφάλειας, μπορεί και ξέρει να επιτρέψει και στο δικό της παιδί να υπάρξει αυτόνομο, χωρίς την βοήθεια της ή την εξάρτηση από αυτήν, χωρίς να παριστάνει τον "σωτήρα" την "ηρωίδα" ή την"σανίδα σωτηρίας" του παιδιού της, χωρίς να εξαρτά την ύπαρξή της από την ανάγκη του για αυτήν, χωρίς να χειραγωγεί και να μεθοδεύει την αιώνια εξάρτησή του προκειμένου να υπάρχει πάντα κάποιος που θα την ικανοποιεί, θα την δικαιώνει και θα της δίνει "λόγο για να ζει". Χρησιμοποιεί πολλά όπλα και πρώτο από όλα την προπαγάνδα στην κοινωνία. "Μάνα είναι, υποφέρει για το παιδί της", " η καρδιά της μάνας ξέρει", "η μάνα θα γίνει θυσία " και πολλα άλλα δεν επιτρέπουν αμφισβητήσεις της ιερότητας της σχέσης. "Αν δεν υπολογιζεις τη μανα θα πέσει φωτιά να σε κάψει, θα τιμωρηθείς από το Θεό, από τις τύψεις σου", από ό, τι τέλος πάντων σε τρομάζει.

Πόσοι από εμάς μπορούμε να παραδεχθούμε ότι υπάρχουν και τέτοιες μάνες?

Όλοι μας σχεδόν, προτρέπουμε τις γνωστες και φίλες μας να γίνουν μάνες, "να βρουν νόημα στη ζωή τους". Αποθεώνουμε κάθε μια που γέννησε αποδίδοντάς της ουτε λιγο ούτε πολύ τον τίτλο της "εκλεκτής της φύσης" που ευλογήθηκε να συνεχίσει την ζωή.

Ειναι όμως όλες οι γυναίκες άξιες να γίνονται μάνες? Όχι απλά να γεννήσουν αλλά να αξίζουν αυτόν τον τίτλο για όλη τους τη ζωή. Μητέρα ήταν η Μηδεια, μητέρες και πολλές άλλες που μπορεί να μη σκότωσαν αλλά καταπίεσαν, κακοποίησαν και κατέστρεψαν τα παιδιά τους. Συνειδητά ή ασυνείδητα τάιζαν πίκρα, απόρριψη, βία, αδιαφορία αντί για την προσδοκωμενη αγάπη κι αποδοχή.

Όταν φτάνει αυτό το παιδί, μεγαλωμένο από μια τέτοια μάνα στον καναπέ του θεραπευτή είναι γιατί θέλει απλά να πει αυτά που δεν τολμάει να αποκαλύψει στην κοινωνίια. Γιατί κανείς δεν θα το πιστέψει, στο όνομα αυτής της "ιερής" σχέσης. Πολλές φορές φοβάται και το ίδιο να ακούσει την φωνή του γιατί είναι το ίδιο ο χειρότερος κριτής του. Όμως μπορεί τελικά να έρθει η καθαρση. Με την παραδοχή και την αποδοχή. Με την επανεφευρεση κι ενίσχυση του εαυτού. Πιό δυνατού, πίο ασφαλή πιο ολοκληρωμένου.

Υπάρχουν πολλές καλές μάνες ευτυχώς! Αυτές που χαιρονται όταν το παιδί τους προοδεύει μόνο του στη ζωή, ζει την ζωή του όπως θέλει κι επιλέγει αυτό. Ξέρει πως το παιδί της δεν είναι "κτήμα" της ούτε ισόβιος θαυμαστής και σκλάβος της. Δεν ζει για το παιδί της ούτε μέσω αυτού. Έχει τη δική της ζωή και την απολαμβάνει. Ειναι η μάνα που έκανε το "καθήκον" της στη φύση και την κοινωνία. Αλλά δεν μπορεί να μπει στην ίδια κατηγορία με την χειριστική μανα. Ας μαθουμε να διακρίνουμε τη διαφορά και να αποδεχόμαστε την πίκρα και τον πόνο των ανθρώπων που δεν ευλογήθηκαν με μια καλή μάνα.